Prije nego što počnemo našu priču o “Ibrinom Hanu”, recimo nešto uopšteno o hanovima. Najkraće rečeno, han je zgrada za prenoćište. Gradili su se u čaršijama ili u njihovoj neposrednoj blizini. U prvom redu služili su za odmor i prenoćište putnika, ali se u njima i trgovalo. Kada se u našim krajevima počela piti kafa i po hanovima točiti alkoholna pića, hanovi su se pretvorili u kafane i birtije, a u njih počinju da dolaze i sami mještani na piče i razgovor. Naročito su bili posjećivani uoči pazarnih dana i u dane kada su se održavali vašari.
U Gradačcu je bilo nekoliko hanova, od kojih se sve do današnjeg dana sačuvao tzv. “Ibrin Han”. Obzirom da se radi o 200 godina staroj i skoro ruševnoj kući, napišimo nešto o tom hanu prije nego što zauvijek nestane. Još za vrijeme Kraljevine Jugoslavije kupio ga je Sahačić Mehmed i radio u njemu sve do kraja Drugog svjetskog rata.
Na spratu su bile sobe za spavanje, a u prizemlju birtija u kojoj se mogla popiti kahva i rakija, ali i pojest veoma ukusna hrana. Iza objekta je bilo veliko dvorište sa štalom i nastrešnicom za smještaj konja i volova kao i zaprežih kola, sa kojima se u to vrijeme putovalo. Poslije Mehmedove smrti 1945. godine, u objekat se useljava ugostiteljsko preduzeće Bagrem, čiji direktor je bio Ešef Taslidžić. U to vrijeme, kao konobari radili su Idrizovic Mušin i Beširović Makso. Na spratu kuće je jedna soba služila kao kancelarija preduzeća Bagrem, u drugoj je bilo smješteno udrušenje penzionera, a u trećoj je bila krojačka radnja Asima Beširovića, poznatog kao Asim Krpica. Preselenjem Bagrema u druge prostorije, objekat je preuzeo jedan od konobara, odnosno Idrizović Asim, zvani Žižak. Šezdesetih godina han ponovo preuzima jedan od Sahačića, odnosno Mehmedov sin, Ibro Sahačić, koji zajedno sa svojom materom Hatkom nastavlja ugostiteljsku djelatnost. Hatka je bila veoma poznata kuharica i njena jela su bila jedna od najboljih koja su se u to vrijeme mogla pojesti u našoj čaršiji. I kao što to neminovno biva, umrla je i Hatka kuharica, ali Han još uvijek radi, a za piče i hranu toplu, brinu se Ibro i njegova supruga Marica.
***Tekst objavljen 17. maja 2012. na blogu historijagradacac.blogger.ba
Tekst napisao, Mirza Avdičević